Καλωσορίσατε σε ένα ταξίδι στον κόσμο των παραμυθιών, όπου η φαντασία συναντά την πένα του συγγραφέα. Σε αυτό το άρθρο, θα θυμηθούμε τα πιο δημοφιλή παραμύθια όλων των εποχών, αναδεικνύοντας τη μαγεία τους και ανακαλύπτοντας την επιρροή τους στα παιδιά αλλά και τους μεγάλους.
Τα παραμύθια μπορούν να καλλιεργήσουν τη φαντασία ενός παιδιού και να του διδάξουν χρήσιμα μαθήματα για την πραγματική ζωή. Οι ειδικοί συμφωνούν ότι η συνολική τους επίδραση είναι θετική κι αυτό μπορούμε να το επιβεβαιώσουμε οι περισσότεροι από εμάς αφού γίνουμε ενήλικες.
Τι είναι όμως τα παραμύθια; Ο αγαπημένος ορισμός είναι αυτός που λέει ότι το παραμύθι είναι μία φανταστική προφορική διήγηση όπου επιτρέπει στα πάντα να συμβούν.
Ποιος είναι ο ρόλος των παραμυθιών; Τα παραμύθια μπορεί να είναι φανταστικές ιστορίες αλλά συχνά αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα και μας δίνουν το απαραίτητο πεδίο για να διευρύνουμε τη φαντασία μας και να διδαχθούμε με τη συσχέτιση τους με την πραγματική ζωή. Αυτή είναι άλλωστε και η μεγάλη αξία των παραμυθιών καθώς οι ιστορίες τους αγγίζουν θέματα όπως η πίστη, η δικαιοσύνη, η απληστία, το σωστό έναντι του λάθους και ο θρίαμβος του καλού έναντι του κακού. Αν και τα παραμύθια αγγίζουν μη ρεαλιστικά θέματα και τείνουν να διαιωνίζουν τα στερεότυπα, οι ειδικοί συμφωνούν ότι έχουν συνολικά θετική επίδραση στην ψυχολογία και τη συμπεριφορά μας.
Η σημασία των παραμυθιών στην ανάπτυξη του παιδιού
Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν είπε κάποτε: «Αν θέλετε τα παιδιά σας να είναι έξυπνα, διαβάστε τους παραμύθια. Αν θέλετε να είναι πιο έξυπνα, διαβάστε τους περισσότερα παραμύθια». Πως, λοιπόν, τα παραμύθια ωφελούν όλους εμάς και πως συμβάλλουν στην ανάπτυξη ενός παιδιού;
Μια ελληνική μελέτη του 2011, στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 400 συμμετέχοντες, σημείωσε ότι τα παραμύθια αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ανάπτυξης ενός παιδιού, καθώς προάγουν την οικοδόμηση της προσωπικότητας του, το δέσιμο της οικογένειας και την εσωτερική αναζήτηση.
Η ανάγνωση παραμυθιών μπορεί να ωφελήσει την ανάπτυξη του παιδιού με διάφορους τρόπους. Όπως:
-
ψυχαγωγούν τα παιδιά ενώ διδάσκουν τη βασική δομή της αφήγησης μιας ιστορίας.
-
ενθαρρύνουν την ανάπτυξη του παιδιού επιτρέποντας τους να ενισχύσουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητα τους.
-
βοηθούν να πατάξουν τους φόβους τους.
-
επιτρέπουν να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες της ενηλικίωσης και να καλλιεργήσουν την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο.
-
μαθαίνουν στα παιδιά να διαχειρίζονται τις συγκρούσεις και να ανακαλύπτουν τους πιθανούς τρόπους επίλυσης ενός προβλήματος
-
φέρνουν τα παιδιά σε επαφή με σημαντικά θέματα, όπως η αγάπη και το μίσος, ο φόβος και το θάρρος, η γενναιοδωρία κ.α.
Ψυχολογικά οφέλη των παραμυθιών
Βλέποντας τον εαυτό τους να αντικατοπτρίζεται στα παραμύθια, τα παιδιά συνήθως αισθάνονται πιο άνετα με τον εαυτό τους ενώ βρίσκουν και μία καλή αφορμή να εξερευνήσουν τα δικά τους συναισθήματα. Για παράδειγμα, μια μελέτη αναφέρει πως το παραμύθι βοήθησε τα άρρωστα παιδιά να απαλύνουν τα άγχη και τους φόβους τους γύρω από την ασθένεια τους, χαρακτηρίζοντάς τα αρνητικά συναισθήματα: ο «μεγάλος κακός λύκος». Οι ίδιοι ερευνητές σημείωσαν ότι τα παραμύθια επέτρεπαν στα παιδιά να έρθουν σε επαφή με ασφάλεια με ανησυχίες όπως ο κίνδυνος και ο θάνατος. Άλλες έρευνες δείχνουν ότι τα παραμύθια έχουν θετική επίδραση στην προσωπική ανάπτυξη και την αποδοχή του εαυτού των ανθρώπων, έχουν θετική επίδραση στην οικοδόμηση της αίσθησης συνεργασίας του παιδιού, βελτιώνουν αποτελεσματικά τις κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες, μπορούν να διδάξουν την αυτογνωσία κ.α.
Τα πιο δημοφιλή παραμύθια που θεωρούνται πλέον κλασσικά
Αρκεί να ρίξουμε μια ματιά στα δημοφιλέστερα παραμύθια που θεωρούνται πλέον κλασσικά και επιβεβαιώνουν πολλά από όσα αναφέρθηκαν παραπάνω.
Τα Τρία Γουρουνάκια
Τα τρία γουρουνάκια αποφασίζουν να φτιάξουν τα δικά τους σπίτια. Το πρώτο γουρουνάκι χτίζει ένα σπίτι από άχυρο, το δεύτερο χτίζει ένα σπίτι από ξύλα και το τρίτο, που είναι το πιο εργατικό από τα τρία, χτίζει ένα σπίτι από τούβλα. Όταν ένας λύκος έρχεται να τα φάει, γκρεμίζει εύκολα το σπίτι από άχυρα και το σπίτι από ξύλα αλλά δεν τα καταφέρνει με το σπίτι που είναι φτιαγμένο από τούβλα, με αποτέλεσμα το τρίτο γουρουνάκι να σωθεί.
Σταχτοπούτα
Η Σταχτοπούτα είναι ένα ορφανό κορίτσι που μεγαλώνει με την κακιά μητριά του και τις κόρες της. Η ζωή της αλλάζει όταν παρευρίσκεται σε έναν χορό που διοργανώνει ο πρίγκιπας του βασιλείου με τη βοήθεια μιας νεράιδας. Όταν φεύγει από τον χορό, τα μεσάνυχτα, αφήνει κατά λάθος πίσω το γυάλινο γοβάκι της, το οποίο χρησιμοποιεί ο πρίγκιπας για να την αναζητήσει. Ψάχνοντας την κοπέλα που το πόδι της χωράει στο γοβάκι, βρίσκει τη Σταχτοπούτα και την παντρεύεται.
Η Ωραία Κοιμωμένη
Μια πριγκίπισσα δέχεται την κατάρα μίας γριάς να τρυπήσει το δάχτυλο της σε ένα αδράχτι και να πεθάνει σε ηλικία δεκαέξι ετών. Αντί να πεθάνει όμως, κοιμάται εκατό χρόνια, όπως και το υπόλοιπο βασίλειο της. Στο τέλος του αιώνα, την ξυπνά ένας πρίγκιπας, ο οποίος ελευθερώνει κι εκείνη και το βασίλειό της από την κατάρα.
Χάνσελ και Γκρέτελ
Ο Χάνσελ και η Γκρέτελ είναι δυο αδέλφια των οποίων η κακιά μητριά τους εγκαταλείπει σε ένα δάσος. Βαθιά στο δάσος, ανακαλύπτουν ένα σπίτι από μελόψωμο και καραμέλα και αρχίζουν να το τρώνε. Το σπίτι ανήκει σε μια κακιά μάγισσα, που σχεδιάζει να τους καταβροχθίσει, όμως τα παιδιά καταφέρνουν να δραπετεύσουν πίσω στο σπίτι τους.
Η Χρυσομαλλούσα και οι τρεις αρκούδες
Μια νεαρή κοπέλα, η Χρυσομαλλούσα, μπαίνει σε ένα σπίτι στο δάσος. Μέσα, βρίσκει τρία μπολ και τρία κρεβάτια, όπου αποφασίζει να φάει και να κοιμηθεί. Όταν ξυπνά, ανακαλύπτει ότι αυτό το σπίτι ανήκει σε τρεις αρκούδες, οι οποίες είναι στενοχωρημένες που τους έφαγε το φαγητό και κοιμήθηκε στα κρεβάτια τους.
Κοκκινοσκουφίτσα
Η μητέρα της Κοκκινοσκουφίτσας τη στέλνει στο σπίτι της γιαγιάς της με ένα καλάθι με αγαθά, προειδοποιώντας την να μην μιλήσει σε κανέναν άγνωστο στην διαδρομή. Όταν ένας λύκος τη ρωτά πού πηγαίνει η Κοκκινοσκουφίτσα, αγνοεί τη συμβουλή της μητέρας της και του λέει την αλήθεια. Ο λύκος τότε πηγαίνει στο σπίτι της γιαγιάς και μεταμφιέζεται στη γιαγιά της για να τη φάει, αλλά εκείνη καταφέρνει να ξεφύγει.
Ο Τζακ και η φασολιά
Ο Τζακ πουλά την οικογενειακή αγελάδα στην αγορά με αντάλλαγμα τα μαγικά φασόλια που μεγαλώνουν σε μια γιγαντιαία φασολιά που οδηγεί στον ουρανό. Ο Τζακ σκαρφαλώνει στη φασολιά και βρίσκει έναν γίγαντα που προσπαθεί να τον κυνηγήσει. Τελικά, ο Τζακ καταφέρνει να ξεφύγει και κλέψει ακόμη και τον θησαυρό του γίγαντα.
Το ασχημόπαπο
Μια οικογένεια από παπάκια πάντα κοροϊδεύει με ένα από τα αδέρφια τους επειδή δεν τους μοιάζει. Το ασχημόπαπο νιώθει λυπημένο και μοναχικό. Όταν μεγαλώνει, βλέπει την αντανάκλαση του και συνειδητοποιεί ότι μοιάζει διαφορετικός από τα αδέρφια του επειδή στην πραγματικότητα δεν ήταν καν πάπια. Ήταν ένας κύκνος.
Ραπουνζέλ
Ραπουνζέλ είναι ένα γερμανικό παραμύθι στη συλλογή παραμυθιών των αδελφών Γκριμ και πρωτοεκδόθηκε το 1812 ως μέρος του βιβλίου τους. Ένα μοναχικό ζευγάρι που θέλει να αποκτήσει παιδί, ζει δίπλα σε έναν περιφραγμένο κήπο, που ανήκει σε μια κακιά μάγισσα ονόματι Ντάμα Γκόθελ. Καθώς η Ντάμα Γκόθελ κατηγορεί τον πατέρα για κλέφτη, συμφωνεί να είναι επιεικής μαζί του επιτρέποντάς του να πάρει όσα λυκοτρίβολα θέλει, με τον όρο ότι το μωρό που θα γεννηθεί η γυναίκα του θα το δώσουν σε εκείνη. Όταν η γυναίκα του γεννάει το κοριτσάκι, η Ντάμα Γκόθελ το παίρνει και το μεγαλώνει σαν δικό της ενώ του δίνει το όνομα Ραπουνζέλ. Το κορίτσι έχει μακριά χρυσαφένια μαλλιά και η Ντάμα Γκόθελ την κλειδώνει μέσα σε έναν πύργο στη μέση του δάσους με ένα μόνο παράθυρο. Για να επισκεφθεί την Ραπουνζέλ, η Ντάμα Γκόθελ στέκεται κάτω από τον πύργο και φωνάζει «Ραπουνζέλ, Ραπουνζέλ, ρίξε κάτω τα μαλλιά σου». Μια μέρα, ένας πρίγκιπας που περιπλανιέται μέσα στο δάσος και ακούει τη Ραπουνζέλ να τραγουδάει από τον πύργο, την καλεί να ρίξει κάτω τα μαλλιά της για να ανέβει πάνω. Όπως σε όλα τα παραμύθια, οι δυο τους ερωτεύονται και παντρεύονται.
Ο Πρίγκιπας Βάτραχος
Ένας βάτραχος προσφέρεται να βοηθήσει μια πριγκίπισσα να πάρει την πολύτιμη χρυσή μπάλα της, η οποία έχει πέσει σε μια λίμνη. Σε αντάλλαγμα, ζητά τρία πράγματα: να φάει από το πιάτο της, να ζήσει στο κάστρο της και να τον φιλήσει. Η πριγκίπισσα συμφωνεί με τις απαιτήσεις του βατράχου και όταν τον φιλά ο βάτραχος μεταμορφώνεται σε έναν νεαρό πρίγκιπα που τον είχε μετατρέψει σε βάτραχο μια κακιά μάγισσα.
Η Χιονάτη και οι επτά νάνοι
Μια κακιά βασίλισσα ρωτά τον μαγικό της καθρέφτη ποια είναι η πιο ωραία από όλες και ο μαγικός καθρέφτης της απάντα πάντα πως εκείνη είναι η πιο ωραία. Μια μέρα, όμως, ο καθρέφτης απαντά, η «Χιονάτη». Η Χιονάτη είναι ένα όμορφο κορίτσι με δέρμα λευκό σαν το χιόνι, χείλη κόκκινα σαν αίμα και μαλλιά μαύρα σαν έβενο. Η βασίλισσα στέλνει έναν κυνηγό να τη σκοτώσει για να παραμείνει εκείνη η πιο όμορφη. Όταν δεν τα καταφέρνει, η βασίλισσα μεταμορφώνεται σε μία κακιά μάγισσα και της προσφέρει ένα δηλητηριασμένο μήλο. Τα χρόνια πέρασαν κι ένα βασιλόπουλο είδε την όμορφη Χιονάτη να κείτεται στο φέρετρο, τη φίλησε κι εκείνη ζωντάνεψε.
Η Μικρή Γοργόνα
Μια γοργόνα ερωτεύεται έναν άνθρωπο, αλλά δεν μπορεί να είναι μαζί του γιατί προέρχονται από δύο διαφορετικούς κόσμους. Κάνει συμφωνία όμως με μια κακιά μάγισσα του βυθού για να ανταλλάξει την ουρά του ψαριού της με πόδια, ώστε να μπορεί να βρεθεί μαζί του στη στεριά αλλά για αντάλλαγμα της δίνει τη φωνή της.
Σε ποιους απευθύνεται;
-
Σε όσους επιθυμούν να γράψουν μια δική τους ιστορία του Φανταστικού και ζητούν υλικό που θα τους βοηθήσει
-
Σε όσους θέλουν να γνωρίσουν τα είδη της λογοτεχνίας του Φανταστικού και τους κλασικούς και σύγχρονους εκφραστές της
-
Σε φίλους της λογοτεχνίας του φανταστικού που ενδιαφέρονται για το υπόβαθρο, τις κεντρικές έννοιες και τις τεχνικές της
-
Σε αναγνώστες ή συγγραφείς με διάθεση να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους για τη συγγραφή
-
Σε όποιον προσπαθεί να ανιχνεύσει με ποια προετοιμασία οι συγγραφείς των αγαπημένων του βιβλίων τού έκαναν τόσο μεγάλη εντύπωση