“Ο κόσμος μόνο όταν τον μοιράζεσαι υπάρχει...”
Τάσος Λειβαδίτης
Η ενσυναίσθηση είναι η ικανότητα να κατανοούμε συναισθηματικά τι νιώθουν οι άλλοι άνθρωποι, να βλέπουμε τα πράγματα από τη σκοπιά τους και να φανταζόμαστε τον εαυτό μας στη θέση τους. Ουσιαστικά, ενσυναίσθηση σημαίνει να βάζουμε τον εαυτό μας στη θέση κάποιου άλλου, να “μπαίνουμε στα παπούτσια του”.
Και γιατί είναι τόσο σημαντικό να διαθέτουμε ενσυναίσθηση; Γιατί όσο σπουδαίο είναι να μπορείς και ταυτόχρονα να γνωρίζεις πώς να προσφέρεις τις Πρώτες Βοήθειες σε έναν άνθρωπο όταν το χρειάζεται η καρδιά του, άλλο τόσο σπουδαίο είναι να μπορείς να του παρέχεις
Ψυχολογικές Πρώτες Βοήθειες όταν το χρειάζεται η ψυχή του.
Πολλές φορές λανθασμένα η ενσυναίσθηση (
empathy) ταυτίζεται με τη συμπόνια (
sympathy). Ωστόσο, οι δύο όροι έχουν σοβαρές διαφορές μεταξύ τους. Άλλο πράγμα είναι να συναισθάνομαι και άλλο είναι να συμπάσχω. Η ψυχολόγος Jenna Kisling, σε
άρθρο της στο Psychiatric Medical Care, επισημαίνει πως "
Η συμπόνια συχνά περιλαμβάνει πολλή κρίση. Η ενσυναίσθηση καμία. Συμπόνια είναι η κατανόηση από τη δική μας οπτική γωνία. Η ενσυναίσθηση απαιτεί να μπαίνεις στη θέση του άλλου και να κατανοείς γιατί μπορεί να έχει αυτά τα συγκεκριμένα συναισθήματα... Η αγαπημένη έκφραση της συμπάθειας είναι «καημένε/η». Δημιουργεί μια αίσθηση οίκτου για τα δεινά που περνά το άτομο. Η αγαπημένη έκφραση της ενσυναίσθησης είναι «Μπορώ να καταλάβω πώς νιώθεις. Πρέπει να είναι πολύ δύσκολο». Αυτό βοηθά ένα άτομο να αισθάνεται ότι κάποιος τον ακούει, τον κατανοεί και τον επικυρώνει συναισθηματικά."
Μπορείτε εύκολα να αναγνωρίσετε αν διαθέτετε υψηλά επίπεδα ενσυναίσθησης. Tα ακόλουθα αποτελούν μερικές ισχυρές ενδείξεις προς αυτή την κατεύθυνση:
-
Είστε καλοί στο να ακούτε πραγματικά τι έχουν να πουν οι άλλοι.
-
Οι άνθρωποι συχνά σας μιλάνε για τα προβλήματά τους.
-
Είστε καλοί στο να κατανοείτε πώς νιώθουν οι άλλοι.
-
Συχνά σκέφτεστε πώς νιώθουν οι άλλοι.
-
Άλλοι άνθρωποι έρχονται σε εσάς για συμβουλές.
-
Πολύ συχνά νιώθετε συγκλονισμένοι από τραγικά γεγονότα.
-
Προσπαθείτε να βοηθήσετε όσους υποφέρουν.
-
Καταλαβαίνετε πότε οι άνθρωποι δεν είναι ειλικρινείς.
-
Μερικές φορές νιώθετε κουρασμένοι ή καταπονημένοι σε κοινωνικές καταστάσεις.
-
Νοιάζεστε βαθιά για τους άλλους ανθρώπους.
-
Δυσκολεύεστε να θέσετε όρια στις σχέσεις σας με άλλους ανθρώπους.
Τα είδη της ενσυναίσθησης
Η ενσυναίσθηση διακρίνεται σε δύο είδη, τη γνωστική και τη συναισθηματική. Τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά τους είναι τα εξής:
Γνωστική ενσυναίσθηση
-
Υιοθετείς την οπτική γωνία ενός άλλου ατόμου
-
Φαντάζεσαι πώς είναι να βρίσκεσαι στη θέση κάποιου άλλου
-
Κατανοείς τα συναισθήματα του
Συναισθηματική Ενσυναίσθηση
-
Μοιράζεσαι μια συναισθηματική εμπειρία
-
Αισθάνεσαι αγωνία ως απάντηση στον πόνο κάποιου
-
Βιώνεις την προθυμία να βοηθήσεις κάποιον
Για να καταλάβουμε καλύτερα το διαχωρισμό των δύο ειδών, σκεφτείτε την παρακάτω περίσταση. Συναντάμε ένα φίλο μας, ο οποίος είναι φανερά στεναχωρημένος, καθως έχασε ένα πολύ αγαπημένο του πρόσωπο. Μας εξηγεί τι έχει συμβεί κλαίγοντας και προσπαθώντας να μπούμε στη θέση του τού απαντάμε:
Γνωστική ενσυναίσθηση
“Λυπάμαι πολύ. Καταλαβαίνω πως είναι δύσκολο αυτό που περνάς.”
Συναισθηματική Ενσυναίσθηση
“Λυπάμαι πολύ. Ξέρω ότι σου λείπει. Είμαι εδώ για σένα. (Ταυτόχρονα βουρκώνουμε)”.
Το να διαθέτουμε αρκετή ενσυναίσθηση οδηγεί σε μία σειρά από οφέλη που συμβάλλουν τόσο στην προσωπική μας ζωή όσο και στην επαγγελματική.
-
Κατανοούμε καλύτερα τις ανάγκες των συνανθρώπων μας.
-
Αντιλαμβανόμαστε καλύτερα τη μη λεκτική επικοινωνία.
-
Μπορούμε να προβλέψουμε τις συμπεριφορές των ανθρώπων.
-
Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε προσωπικές ή διαπροσωπικές διαμάχες μέσα από διαφορετικές οπτικές.
-
Παρακινούμε πιο εύκολα τους ανθρώπους γιατί καταλαβαίνουμε τα κίνητρα που χρειάζονται.
-
Καταλαβαίνουμε πώς επηρεάζουμε τους γύρω μας με τις πράξεις και τα λόγια μας.
-
Μία σημαντική δεξιότητα στον εργασιακό χώρο.
Υπάρχουν πολλοί επαγγελματίες που πιστεύουν ακράδαντα πως από όλα τα soft skills, η ενσυναίσθηση είναι το πιο σημαντικό. Από τη συνέντευξη για μία δουλειά μέχρι ένα καθημερινό meeting και από τη συνεργασία με τους συναδέλφους μέχρι τις διαπραγματεύσεις, η ενσυναίσθηση αποτελεί σημαντικό παράγοντα για επιτυχία! Το να γνωρίζεις τι νιώθει ένας άνθρωπος και να μπαίνεις στη θέση του μπορεί να οδηγήσει από μια άριστη συνεργασία με ένα συνάδελφο μέχρι να χειριστείς αποτελεσματικά έναν “αντίπαλο” στο τραπέζι διαπραγματεύσεων: πότε να πιέσεις, πότε να υποχωρήσεις.
Πώς μπορούμε να την καλλιεργήσουμε - Συνήθειες
Η ενσυναίσθηση ευτυχώς αποτελεί μία δεξιότητα που μπορεί να καλλιεργηθεί και να ενισχυθεί αν υιοθετήσουμε μερικές συνήθειες όπως:
-
Αύξηση και βελτίωση της ικανότητάς μας να ακούμε. Ισχυρή ακρόαση. Για να κατανοήσουμε καλύτερα τους άλλους πρέπει να τους δίνουμε το χώρο και το χρόνο να μας πουν την ιστορία τους χωρίς να τους διακόπτουμε, χωρίς να στήνουμε εμπόδια στα συναισθήματά τους. Πρέπει να τους δίνουμε την αμέριστη προσοχή μας, που σημαίνει πως δεν κοιτάμε την ώρα ούτε ελέγχουμε το κινητό μας όταν μας μιλάνε.
-
Εξετάζουμε τις προκαταλήψεις μας. Και είναι ακριβώς εκείνες που πολλές φορές μας αποτρέπουν από το να ακούσουμε τους άλλους και να τους συναισθανθούμε. Πρέπει να αναζητούμε τι μας ενώνει και όχι όσα μας χωρίζουν με έναν άνθρωπο.
-
Καλλιεργούμε την περιέργειά μας. Συναναστρεφόμαστε με ανθρώπους καινούριους με διαφορετικό υπόβαθρο από το δικό μας, επισκεπτόμαστε νέα μέρη, ταξιδεύουμε.
-
Προσπαθούμε να βγούμε από τη ζώνη άνεσής μας. Ζητάμε βοήθεια και υποστήριξη.
-
Ζητάμε feedback από τους οικείους μας, τους φίλους και την οικογένειά μας για την ικανότητά μας να ακούμε και για το πώς διαχεριζόμαστε τις διαπροσωπικές μας σχέσεις.
-
Μπαίνουμε στα παπoύτσια των άλλων. Αφιερώνουμε χρόνο για να καταλάβουμε τις ανησυχίες τους.
-
Δεν αποφεύγουμε δύσκολες συζητήσεις, ακόμη και όταν γνωρίζουμε πως η άποψή μας δεν συμπίμπτει με εκείνη του συνομιλητή μας. Είμαστε ανοιχτοί σε διαφορετικές οπτικές και σε νέες ιδέες.
Επαγγέλματα που ταιριάζουν σε ανθρώπους με υψηλά επίπεδα ενσυναίσθησης
Σύμφωνα με το
Indeed αυτά είναι 20 από τα καλύτερα επαγγέλματα για ανθρώπους με υψηλό δείκτη ενσυναίσθησης:
-
Καλλιτέχνης
-
Κτηνίατρος
-
Σύμβουλος
-
Παιδαγωγός
-
Δασοφύλακας
-
Κηπουρός
-
Γραφίστας
-
Μουσικός
-
Συντάκτης
-
Βιβλιοθηκάριος
-
Κοινωνικός-ή Λειτουργός
-
Copywriter
-
Καθηγητής
-
Spa therapist
-
Ψυχολόγος
-
Yoga Instructor
-
Web Developer
-
Οδοντίατρος
-
Νοσηλευτής-τρια
-
Επιχειρηματίας
Όπως αναφέραμε παραπάνω υπάρχουν τρόποι και συνήθειες που μπορούμε να ενστερνιστούμε, ώστε να αυξήσουμε το δείκτη ενσυναίσθησής μας. Για εμάς και τους γύρω μας, τους πολύ αγαπημένους μας αλλά και εκείνους που θα συναντήσουμε στη ζωή μας και θα χρειαστούν τη στήριξή μας. Στο Advanced ACTA-Certified Course «Ψυχολογικές πρώτες βοήθειες: Διαχείριση συναισθηματικών κρίσεων» του Skillbox εξετάζεται διεξοδικά η συναισθηματική λειτουργία και η επίδρασή της στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Αναλύονται εμπειρίες ανθρώπων σε συναισθηματική κρίση, ειδικά σε κρίσεις φόβου, άγχους, θυμού και λύπης, τα συναισθήματα που συχνότερα ταλαιπωρούν τους ανθρώπους.